Phân tích mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter chi tiết

Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter là một trong những công cụ phân tích chiến lược kinh điển và được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực kinh doanh. Mô hình giúp doanh nghiệp hiểu rõ cấu trúc ngành, nhận diện các yếu tố tác động đến lợi nhuận và xác định lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuyển đổi số và sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh hiện nay, mô hình này đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Những hạn chế này đòi hỏi doanh nghiệp phải vận dụng linh hoạt và kết hợp với các công cụ phân tích khác để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc hoạch định chiến lược.

Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter

Mục lục

1. Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter là gì?

Mô hình 5 áp lực cạnh tranh là một công cụ phân tích chiến lược được phát triển bởi Giáo sư Michael E. Porter vào năm 1979 và nhanh chóng trở thành nền tảng trong phân tích môi trường cạnh tranh của doanh nghiệp.

Mô hình giúp doanh nghiệp xác định, đánh giá và phân tích năm yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến mức độ cạnh tranh và khả năng sinh lời của một ngành cụ thể. Thông qua việc xem xét năm áp lực này, doanh nghiệp có thể hiểu sâu về sức mạnh cạnh tranh trong ngành, nhận diện cơ hội phát triển, và đưa ra các chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm tạo dựng hoặc duy trì lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Cụ thể, mô hình 5 Forces bao gồm năm yếu tố chính:

Sức mạnh cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại: Thể hiện mức độ cạnh tranh trực tiếp giữa các doanh nghiệp đang hoạt động trong cùng ngành.
Mối đe dọa từ đối thủ mới gia nhập: Đánh giá nguy cơ xuất hiện các công ty mới tham gia thị trường, tạo áp lực cạnh tranh mới.
Sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp: Phản ánh khả năng của nhà cung cấp trong việc ảnh hưởng đến giá cả, chất lượng và điều kiện giao dịch.
Sức mạnh thương lượng của khách hàng: Thể hiện khả năng của khách hàng trong việc gây áp lực về giá, chất lượng, hoặc dịch vụ.
Mối đe dọa từ sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế: Chỉ ra khả năng các sản phẩm, dịch vụ khác có thể thay thế sản phẩm của doanh nghiệp trong việc thỏa mãn nhu cầu khách hàng.

>> Xem thêm: Phân tích tháp nhu cầu maslow chi tiết

2. Phân tích mô hình 5 áp lực cạnh tranh

Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter được xây dựng dựa trên năm yếu tố chính, đại diện cho năm loại “áp lực” mà mọi doanh nghiệp trong một ngành đều phải đối mặt. Việc phân tích kỹ lưỡng từng yếu tố giúp doanh nghiệp hiểu rõ động lực cạnh tranh, khả năng sinh lời của ngành và vị thế của mình trên thị trường.

Đánh giá mức độ tác động của 5 áp lực cạnh tranh trong mô hình

2.1. Sức mạnh cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại

Đây là yếu tố trung tâm và mạnh mẽ nhất trong mô hình 5 Forces. Nó phản ánh mức độ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp đang hoạt động trong cùng ngành. Khi cạnh tranh khốc liệt, lợi nhuận của toàn ngành có xu hướng giảm do các doanh nghiệp phải giảm giá, tăng chi phí marketing hoặc cải tiến sản phẩm liên tục để giành thị phần.

Các yếu tố làm tăng mức độ cạnh tranh:

Số lượng đối thủ cạnh tranh: Càng nhiều doanh nghiệp tham gia trong cùng ngành, cạnh tranh càng gay gắt. Mỗi công ty đều muốn mở rộng thị phần, khiến lợi nhuận bị chia nhỏ.
Tốc độ tăng trưởng ngành: Ngành có tốc độ tăng trưởng chậm hoặc đang bão hòa sẽ khiến các doanh nghiệp phải “giành giật” thị phần, dẫn đến cạnh tranh mạnh mẽ hơn.
Tính đồng nhất của sản phẩm: Khi sản phẩm hoặc dịch vụ trong ngành gần giống nhau, khách hàng dễ dàng chuyển sang đối thủ khác. Doanh nghiệp buộc phải cạnh tranh về giá, dịch vụ hoặc khuyến mãi.
Rào cản rút lui: Nếu chi phí rút lui cao, các công ty sẽ cố duy trì hoạt động, làm tăng cạnh tranh.
Đổi mới công nghệ và sự thay thế: Sự xuất hiện của công nghệ mới khiến doanh nghiệp phải cải tiến liên tục để không bị tụt hậu.

Cạnh tranh gay gắt thúc đẩy sự đổi mới và phát triển sản phẩm, nhưng cũng có thể làm giảm biên lợi nhuận và gây mất ổn định thị trường. Do đó, doanh nghiệp cần có chiến lược khác biệt rõ ràng để duy trì lợi thế cạnh tranh lâu dài.

Ví dụ: Đối thủ cạnh tranh trong ngành nước giải khát hiện tại của Coca Cola là Pepsi, Nestle, Tribeco,…Họ đều là những doanh nghiệp phát triển mạnh và có chỗ đứng trên thị trường.

2.2. Mối đe dọa từ đối thủ mới gia nhập

Mối đe dọa này thể hiện khả năng các doanh nghiệp mới tham gia vào ngành, tạo ra áp lực đối với các công ty đang hoạt động. Khi có nhiều doanh nghiệp mới gia nhập, thị phần sẽ bị chia nhỏ, cạnh tranh tăng lên và lợi nhuận giảm xuống.

Các yếu tố ảnh hưởng đến mối đe dọa từ đối thủ mới:

Quy mô kinh tế: Những doanh nghiệp có quy mô sản xuất lớn sẽ có chi phí thấp hơn, khiến các đối thủ mới khó cạnh tranh nếu chưa đạt quy mô tương tự.
Khác biệt hóa sản phẩm: Khi thương hiệu hiện tại đã tạo được uy tín và lòng trung thành của khách hàng, đối thủ mới sẽ gặp khó khăn trong việc thâm nhập.
Yêu cầu về vốn đầu tư: Ngành có chi phí đầu tư ban đầu cao, rào cản lớn và hạn chế đối thủ mới.
Tiếp cận kênh phân phối: Nếu các doanh nghiệp hiện tại đã kiểm soát hầu hết kênh phân phối, đối thủ mới sẽ phải tốn nhiều chi phí và thời gian để tạo hệ thống riêng.
Quy định pháp lý và chính sách: Các quy định về cấp phép, tiêu chuẩn an toàn, chất lượng sản phẩm có thể tạo rào cản lớn.
Chi phí chuyển đổi của khách hàng: Nếu khách hàng gặp khó khăn hoặc chi phí cao khi chuyển sang sản phẩm mới, họ sẽ ít thay đổi nhà cung cấp, làm giảm mối đe dọa từ đối thủ mới.

Khi rào cản gia nhập thấp, mối đe dọa cao, ngành trở nên kém hấp dẫn vì lợi nhuận dễ bị chia sẻ. Ngược lại, rào cản cao giúp các doanh nghiệp hiện tại duy trì vị thế ổn định và lợi nhuận lâu dài.

2.3. Sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp

Yếu tố này phản ánh khả năng nhà cung cấp gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp thông qua việc điều chỉnh giá cả, chất lượng hoặc số lượng nguyên vật liệu đầu vào. Khi nhà cung cấp có quyền lực cao, họ có thể yêu cầu mức giá cao hơn hoặc giảm chất lượng sản phẩm, làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận của doanh nghiệp.

Các yếu tố ảnh hưởng đến quyền lực của nhà cung cấp:

Số lượng nhà cung cấp: Khi có ít nhà cung cấp, họ dễ dàng chi phối doanh nghiệp. Ngược lại, nếu có nhiều nhà cung cấp, doanh nghiệp có thể lựa chọn đối tác tốt hơn.
Tính độc đáo của sản phẩm: Nếu nhà cung cấp cung cấp nguyên liệu hoặc linh kiện đặc biệt, khó thay thế, họ có sức mạnh lớn trong thương lượng.
Chi phí chuyển đổi: Nếu doanh nghiệp phải tốn kém nhiều khi đổi nhà cung cấp, quyền lực của nhà cung cấp sẽ tăng.
Mối quan hệ cộng sinh: Trong một số ngành, doanh nghiệp và nhà cung cấp có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, như ngành sản xuất ô tô. Điều này giúp cân bằng quyền lực giữa hai bên.

Nếu nhà cung cấp có quyền lực lớn, doanh nghiệp có thể chịu rủi ro về chi phí cao và chất lượng không ổn định. Do đó, việc đa dạng hóa nguồn cung và xây dựng quan hệ hợp tác lâu dài là giải pháp hiệu quả để giảm thiểu rủi ro này.

2.4. Sức mạnh thương lượng của khách hàng

Đây là áp lực đến từ người tiêu dùng hoặc các tổ chức mua hàng. Khách hàng có quyền lực càng cao, doanh nghiệp càng phải giảm giá, cải thiện chất lượng, hoặc tăng dịch vụ hậu mãi để giữ chân họ.

Các yếu tố làm tăng quyền lực của khách hàng:

Số lượng người mua: Khi số lượng người mua ít, đặc biệt là những khách hàng lớn, họ có thể tác động mạnh đến giá và điều kiện giao dịch.
Chi phí chuyển đổi: Nếu khách hàng có thể dễ dàng chuyển sang sản phẩm khác mà không tốn chi phí, họ sẽ có nhiều quyền lực hơn.
Sự nhạy cảm về giá: Khi khách hàng nhạy cảm với giá, họ có thể ép doanh nghiệp giảm giá để cạnh tranh.
Kiến thức và thông tin của người mua: Khi người mua hiểu rõ thị trường, họ dễ dàng thương lượng có lợi cho mình.

Ví dụ: trong ngành bán lẻ hay thương mại điện tử, khách hàng có nhiều lựa chọn giữa các thương hiệu, khiến sức ép cạnh tranh về giá và dịch vụ ngày càng cao.

Doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm khách hàng, tạo sự khác biệt để giảm quyền lực thương lượng của người mua.

>> Xem thêm: Dịch vụ viết thuê luận văn thạc sĩ kinh tế của Tri Thức Cộng Đồng

2.5. Mối đe dọa từ sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế

Yếu tố này mô tả khả năng các sản phẩm hoặc dịch vụ khác có thể thay thế sản phẩm của doanh nghiệp trong việc đáp ứng nhu cầu khách hàng. Khi khách hàng có nhiều lựa chọn thay thế, sức ép cạnh tranh sẽ tăng lên.

Các yếu tố ảnh hưởng đến mối đe dọa từ sản phẩm thay thế:

Giá cả và chất lượng: Nếu sản phẩm thay thế có giá rẻ hơn nhưng chất lượng tương đương hoặc tốt hơn, khách hàng dễ chuyển sang sử dụng.
Khả năng thay thế dễ dàng: Khi việc chuyển sang sản phẩm thay thế nhanh và ít chi phí, nguy cơ càng cao.
Xu hướng tiêu dùng và công nghệ: Sự thay đổi trong hành vi người tiêu dùng hoặc tiến bộ công nghệ có thể tạo ra các sản phẩm thay thế hoàn toàn mới.

Ví dụ: khách hàng bỏ truyền hình cáp để xem Netflix, hoặc chuyển từ taxi truyền thống sang Grab, Be, XanhSM đều là những trường hợp điển hình của sản phẩm thay thế.

Khi có nhiều sản phẩm thay thế, doanh nghiệp phải liên tục đổi mới, nâng cao chất lượng và tạo giá trị khác biệt để duy trì vị thế trên thị trường.

3. Những lợi ích của mô hình 5 cạnh tranh

Mô hình không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp gia tăng lợi nhuận mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực giúp củng cố năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường:

Phân tích đối thủ cạnh tranh toàn diện: Thông qua việc xem xét các đối thủ hiện tại, tiềm năng và sản phẩm thay thế, doanh nghiệp có thể nhận diện rõ vị thế của mình trên thị trường, hiểu được điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ và đề ra chiến lược cạnh tranh phù hợp.
Phát hiện cơ hội và thách thức: Nhờ đánh giá năm yếu tố cạnh tranh, doanh nghiệp nhận thấy đâu là cơ hội để mở rộng thị trường, đâu là rủi ro cần phòng tránh, từ đó chủ động xây dựng kế hoạch phát triển và ứng phó kịp thời với biến động.
Tăng cường năng lực cạnh tranh nội tại: Mô hình giúp doanh nghiệp hiểu sâu về động lực cạnh tranh trong ngành, qua đó điều chỉnh chiến lược giá, sản phẩm, hoặc tập trung vào phân khúc thị trường phù hợp để tạo lợi thế khác biệt và bền vững.
Dự báo xu hướng và quản lý rủi ro hiệu quả: Phân tích 5 áp lực giúp doanh nghiệp dự đoán được sự thay đổi của thị trường, xác định các nguồn rủi ro từ nhà cung cấp, khách hàng hay đối thủ, và đưa ra các biện pháp quản trị nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực.
Thúc đẩy đổi mới và sáng tạo: Sự cạnh tranh gay gắt và áp lực từ sản phẩm thay thế buộc doanh nghiệp phải liên tục cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và sáng tạo trong mô hình kinh doanh để đáp ứng nhu cầu thay đổi của khách hàng.
Hỗ trợ ra quyết định chiến lược chính xác: Dựa trên kết quả phân tích mô hình, nhà quản trị có thể đưa ra các quyết định về đầu tư, phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường hay lựa chọn đối tác một cách khoa học và có căn cứ.
Gia tăng khả năng thu hút nhà đầu tư: Khi doanh nghiệp hiểu rõ môi trường cạnh tranh và có chiến lược rõ ràng, họ dễ dàng chứng minh được tiềm năng phát triển và khả năng sinh lời, qua đó tạo niềm tin và thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài.
Định hướng chiến lược phát triển rõ ràng: Mô hình giúp doanh nghiệp xác định các yếu tố thuận lợi và cản trở trong ngành, từ đó tái cấu trúc hoạt động, điều chỉnh mục tiêu và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

4. Ví dụ ứng dụng thực tế của mô hình 5 áp lực cạnh tranh

Để hiểu rõ cách vận dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh trong thực tế, ta có thể xem xét một số trường hợp điển hình của các doanh nghiệp lớn. Những ví dụ này minh họa cách mỗi công ty áp dụng mô hình Porter’s Five Forces để phân tích thị trường, đánh giá vị thế cạnh tranh, và xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

4.1. Coca Cola – Cạnh tranh trong ngành nước giải khát toàn cầu

Coca-Cola là một trong những thương hiệu nước giải khát nổi tiếng và lâu đời nhất thế giới, được thành lập từ năm 1886 tại Atlanta, Hoa Kỳ. Khi áp dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter, Coca-Cola thể hiện rõ cách doanh nghiệp sử dụng chiến lược để duy trì vị thế dẫn đầu trong một thị trường có mức độ cạnh tranh rất cao.

Trước hết, sức mạnh cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại trong ngành nước giải khát là vô cùng gay gắt. Coca-Cola và Pepsi là hai “ông lớn” thống trị thị trường trong nhiều thập kỷ, với sự cạnh tranh trực tiếp về giá, chiến dịch marketing, bao bì và danh mục sản phẩm. Cả hai công ty đều phải đầu tư mạnh vào đổi mới, truyền thông và cải tiến để giữ vững thị phần.

Mối đe dọa từ đối thủ mới đối với Coca-Cola không quá lớn vì ngành nước giải khát có rào cản gia nhập cao. Việc xây dựng thương hiệu toàn cầu và hệ thống phân phối quy mô lớn đòi hỏi chi phí khổng lồ và thời gian dài, khiến các doanh nghiệp mới khó có thể chen chân. Đối với sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp, Coca-Cola có lợi thế lớn do quy mô sản xuất toàn cầu. Công ty có thể thay đổi hoặc đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu, bao bì, và hương liệu dễ dàng, khiến quyền lực của các nhà cung cấp bị hạn chế.

Sức mạnh thương lượng của khách hàng ở mức trung bình. Phần lớn khách hàng của Coca-Cola là người tiêu dùng cá nhân, không có ảnh hưởng đáng kể đến giá cả. Tuy nhiên, các nhà bán lẻ lớn hoặc chuỗi siêu thị vẫn có khả năng đàm phán về chiết khấu và chính sách phân phối.

Cuối cùng, mối đe dọa từ sản phẩm thay thế là một thách thức lớn đối với Coca-Cola. Các sản phẩm như nước khoáng, nước trái cây, trà, và đồ uống không ga ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng do xu hướng sống lành mạnh. Để thích ứng, Coca-Cola đã phát triển thêm các dòng sản phẩm như Coca-Cola không đường và nước giải khát ít calo, đáp ứng nhu cầu mới của khách hàng.

Nhờ chiến lược marketing toàn cầu, sự đổi mới sản phẩm liên tục và mạng lưới phân phối rộng khắp, Coca-Cola vẫn duy trì vị thế là thương hiệu nước giải khát hàng đầu thế giới, bất chấp sự cạnh tranh khốc liệt của ngành.

4.2. Vinamilk – Doanh nghiệp đầu ngành sữa Việt Nam

Vinamilk là thương hiệu sữa lớn nhất Việt Nam và nằm trong số những công ty sữa hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Khi phân tích theo mô hình 5 áp lực cạnh tranh, có thể thấy Vinamilk hoạt động trong một ngành có sức cạnh tranh cao nhưng vẫn giữ vững vị thế dẫn đầu nhờ chiến lược linh hoạt.

Cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại trong ngành sữa Việt Nam rất mạnh mẽ. Vinamilk phải đối đầu với các đối thủ như TH True Milk, Đà Lạt Milk, Sữa Ba Vì… Tất cả đều nỗ lực mở rộng thị phần, cải thiện sản phẩm và đẩy mạnh truyền thông. Để ứng phó, Vinamilk tập trung vào nâng cao chất lượng, đầu tư dây chuyền hiện đại, và mở rộng hệ thống phân phối phủ khắp toàn quốc. Về mối đe dọa từ đối thủ mới, ngành sữa có rào cản gia nhập tương đối cao do yêu cầu về vốn đầu tư lớn, công nghệ tiên tiến và hệ thống kiểm định nghiêm ngặt. Tuy nhiên, tiềm năng lợi nhuận cao vẫn thu hút nhiều doanh nghiệp mới, buộc Vinamilk phải không ngừng đổi mới để giữ vị thế.

Đối với sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp, Vinamilk phụ thuộc vào nguồn cung sữa tươi từ các trang trại trong và ngoài nước. Tuy nhiên, để giảm sự phụ thuộc, công ty đã đầu tư xây dựng hệ thống trang trại bò sữa riêng, giúp kiểm soát chất lượng và ổn định giá nguyên liệu đầu vào. Sức mạnh thương lượng của khách hàng trong ngành này tương đối lớn vì người tiêu dùng có nhiều lựa chọn. Họ có thể dễ dàng chuyển sang các thương hiệu khác nếu giá hoặc chất lượng không đáp ứng kỳ vọng. Do đó, Vinamilk duy trì các chính sách giá hợp lý và thường xuyên ra mắt sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu đa dạng.

Về mối đe dọa từ sản phẩm thay thế, các sản phẩm như sữa hạt, nước trái cây và đồ uống dinh dưỡng đang ngày càng phổ biến. Nhận thấy điều này, Vinamilk đã chủ động đa dạng hóa danh mục sản phẩm bằng cách phát triển thêm các dòng sữa thực vật, nước trái cây và sữa chua để phù hợp xu hướng tiêu dùng.

Nhờ sự chủ động trong chiến lược và khả năng thích ứng linh hoạt, Vinamilk vẫn giữ vững vị trí thống lĩnh trong ngành sữa Việt Nam, đồng thời khẳng định năng lực cạnh tranh trên thị trường khu vực.

4.3. VinFast – Tham vọng vươn tầm quốc tế trong ngành ô tô điện

VinFast là thương hiệu ô tô Việt Nam thuộc Tập đoàn Vingroup, hoạt động trong một ngành có mức độ cạnh tranh cực kỳ cao. Việc áp dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh giúp làm rõ vị thế của VinFast trong thị trường ô tô đặc biệt là phân khúc xe điện đang phát triển mạnh mẽ.

Cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại diễn ra khốc liệt với sự góp mặt của các hãng lớn như Toyota, Hyundai, Kia, Ford và trong phân khúc xe điện là Tesla, BYD hay General Motors. VinFast phải cạnh tranh cả về giá, chất lượng, lẫn công nghệ. Về mối đe dọa từ đối thủ mới, rào cản gia nhập ngành ô tô rất cao vì yêu cầu vốn đầu tư, công nghệ sản xuất, nhân lực kỹ thuật và cơ sở hạ tầng lớn. Tuy nhiên, với xu hướng chuyển dịch sang xe điện, nhiều doanh nghiệp mới đang tìm cách gia nhập, khiến thị trường cạnh tranh gay gắt hơn.

Sức mạnh thương lượng của nhà cung cấp trong ngành ô tô tại Việt Nam tương đối lớn do ngành công nghiệp phụ trợ còn hạn chế. VinFast vẫn phải nhập khẩu một số linh kiện từ nước ngoài, điều này khiến chi phí sản xuất bị ảnh hưởng. Sức mạnh thương lượng của khách hàng cũng cao vì người tiêu dùng có nhiều lựa chọn về mẫu mã, tính năng và thương hiệu. Khách hàng dễ dàng so sánh và thay đổi quyết định mua xe dựa trên giá cả và chính sách bảo hành.

Cuối cùng, mối đe dọa từ sản phẩm thay thế đến từ các phương tiện giao thông khác như xe máy, xe buýt hoặc tàu điện – vốn vẫn là lựa chọn phổ biến tại Việt Nam. Để vượt qua thách thức này, VinFast tập trung phát triển hạ tầng trạm sạc, cải thiện trải nghiệm người dùng và đẩy mạnh chính sách ưu đãi cho khách hàng xe điện. VinFast cho thấy cách một doanh nghiệp mới có thể sử dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh để nhận diện rủi ro, định hình chiến lược và từng bước khẳng định vị thế trong thị trường toàn cầu.

5. Thách thức cho mô hình 5 áp lực cạnh tranh

Mặc dù mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter được xem là một trong những công cụ phân tích chiến lược kinh điển nhất, song trong bối cảnh kinh doanh hiện đại, mô hình này vẫn đối mặt với nhiều thách thức khiến doanh nghiệp cần xem xét linh hoạt khi áp dụng.

Thách thức mô hình 5 áp lực cạnh tranh

Bên cạnh việc áp dụng linh hoạt mô hình 5 áp lực cạnh tranh thì các doanh nghiệp vẫn cần lưu ý một vài thách thức đi kèm dưới đây:

Không phản ánh đầy đủ yếu tố vĩ mô và môi trường bên ngoài
Mang tính tĩnh, thiếu khả năng phản ánh sự thay đổi nhanh của thị trường
Thiếu sự liên kết và tương tác giữa các yếu tố cạnh tranh
Không phù hợp hoàn toàn với các ngành mới và môi trường kinh doanh phi truyền thống
Đòi hỏi nhiều dữ liệu và nguồn lực để phân tích chính xác
Tác động của toàn cầu hóa và công nghệ làm mờ ranh giới cạnh tranh
Dễ bị ảnh hưởng bởi góc nhìn chủ quan của người phân tích
Chưa phản ánh được yếu tố hợp tác và liên kết giữa các doanh nghiệp

Dù vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc phân tích môi trường cạnh tranh, mô hình 5 áp lực của Michael Porter không còn đủ để phản ánh toàn bộ sự phức tạp của thị trường hiện đại. Các yếu tố như biến động vĩ mô, công nghệ số, xu hướng toàn cầu hóa và sự giao thoa giữa cạnh tranh hợp tác đang làm thay đổi bản chất của môi trường kinh doanh. Do đó, để mô hình 5 Forces phát huy tối đa giá trị, doanh nghiệp cần áp dụng một cách linh hoạt, cập nhật dữ liệu thường xuyên và kết hợp với các mô hình khác.