Quản trị chiến lược là gì? Vai trò và quy trình trong doanh nghiệp

Trong thời đại kinh doanh đầy biến động, mỗi doanh nghiệp đều cần một kim chỉ nam để xác định hướng đi đúng đắn và phát triển bền vững. Câu hỏi được đặt ra là: “Quản trị chiến lược là gì” và vì sao nó lại có vai trò quan trọng đến vậy trong sự tồn tại của một tổ chức? Hiểu một cách đơn giản, quản trị chiến lược là quá trình xây dựng và thực hiện những kế hoạch dài hạn giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu đã đề ra, tận dụng cơ hội, hạn chế rủi ro và duy trì lợi thế cạnh tranh trong môi trường luôn thay đổi. Hãy cùng tham khảo dưới bài viết sau.

Tổng quan về quản trị chiến lược trong kinh doanh

1. Quản trị chiến lược là gì?

Quản trị chiến lược là quá trình hình thành, triển khai, đánh giá và điều chỉnh các chiến lược nhằm đạt được mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp. Hoạt động này bao gồm việc phân tích môi trường kinh doanh, xác định sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu, lựa chọn chiến lược phù hợp, triển khai và đánh giá hiệu quả thực hiện.

Quản trị chiến lược là một quá trình liên tục và có hệ thống, giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển bền vững, thích ứng linh hoạt với các biến động của thị trường, đồng thời đảm bảo rằng mọi nguồn lực đều được sử dụng đúng hướng để đạt được thành công trong dài hạn.

>> Đọc thêm: Quyết định quản lý là gì? Các kỹ năng ra quyết định quản lý

2. Vai trò của quản trị chiến lược

Định hướng tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp

Quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp xác định rõ sứ mệnh, tầm nhìn và mục tiêu phát triển. Từ đó, tổ chức có thể dự báo xu hướng, xác định hướng đi, đồng thời giúp toàn bộ đội ngũ nhân viên hiểu rõ vai trò và nhiệm vụ của mình, tạo sự gắn kết trong nội bộ.

Phân bổ nguồn lực hiệu quả

Quản trị chiến lược cho phép doanh nghiệp phân bổ hợp lý các nguồn lực về nhân sự, tài chính, công nghệ để đạt hiệu quả tối đa. Theo nghiên cứu của McKinsey & Company, các doanh nghiệp có tỷ lệ phân bổ nguồn lực hiệu quả cao hơn 20% có khả năng tăng trưởng doanh thu nhanh hơn 50% so với các doanh nghiệp khác.

Thích ứng với môi trường biến động

Trong bối cảnh thị trường thay đổi liên tục, quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp chuẩn bị các phương án ứng phó linh hoạt. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể nắm bắt cơ hội mới, giảm thiểu rủi ro và duy trì năng lực cạnh tranh. Harvard Business Review cũng chỉ ra rằng, các doanh nghiệp có khả năng thích ứng tốt thường có mức sinh lời cao hơn 15% so với đối thủ.

Nắm bắt cơ hội và hạn chế rủi ro

Thông qua việc phân tích dữ liệu thị trường và môi trường kinh doanh, quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp phát huy điểm mạnh, tận dụng cơ hội và hạn chế các yếu điểm nội bộ, từ đó giảm thiểu rủi ro trong hoạt động.

Tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh

Lợi thế cạnh tranh là khả năng tạo ra giá trị cao hơn đối thủ. Quản trị chiến lược giúp doanh nghiệp xác định, phát triển và củng cố lợi thế cạnh tranh để đạt được kết quả kinh doanh tốt hơn và duy trì vị thế trên thị trường.

> Tham khảo thêm: Dịch vụ thiết kế slide​ trọn gói, cam kết tiến độ

3. Quy trình quản trị chiến lược

Quy trình quản trị chiến lược được thực hiện theo bốn giai đoạn cơ bản:

Phân tích tình hình và môi trường kinh doanh

Doanh nghiệp tiến hành nghiên cứu và phân tích các yếu tố bên trong (nguồn lực, năng lực, cấu trúc tổ chức) và bên ngoài (chính trị, xã hội, công nghệ, kinh tế, đối thủ).
Mục tiêu là xác định cơ hội, thách thức, điểm mạnh và điểm yếu, làm cơ sở cho việc hoạch định chiến lược.

Xây dựng chiến lược

Dựa trên dữ liệu phân tích, doanh nghiệp xây dựng chiến lược phù hợp với tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu dài hạn. Chiến lược cần đảm bảo tính khả thi, gắn liền với xu hướng thị trường và định hướng phát triển bền vững.

Triển khai chiến lược

Ở giai đoạn này, doanh nghiệp tiến hành phân bổ nguồn lực, ngân sách, quy trình và chương trình hành động để đưa chiến lược vào thực tế. Các hoạt động triển khai cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp và bộ phận trong tổ chức.

Đánh giá, kiểm soát và điều chỉnh

Sau khi triển khai, doanh nghiệp tiến hành đo lường hiệu quả thực hiện chiến lược, so sánh với mục tiêu ban đầu và đưa ra điều chỉnh cần thiết.
Theo Harvard Business Review, các doanh nghiệp có hệ thống kiểm soát hiệu quả có khả năng đạt được mục tiêu chiến lược cao hơn 30% so với các doanh nghiệp khác.

4. Các cấp trong hệ thống quản trị chiến lược

4.1. Cấp công ty

Là cấp cao nhất, do Tổng giám đốc và Ban lãnh đạo phụ trách. Xác định tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu tổng thể và định hướng phát triển dài hạn. Quyết định phân bổ nguồn lực, lựa chọn lĩnh vực kinh doanh, hướng mở rộng hoặc thu hẹp hoạt động.

Các loại chiến lược chính:

• Chiến lược ổn định: Giữ nguyên lĩnh vực và quy mô hiện tại.
• Chiến lược tăng trưởng: Mở rộng thị trường, tăng doanh thu, phát triển sản phẩm.
• Chiến lược suy giảm: Thu hẹp hoạt động khi gặp khó khăn để ổn định lại doanh nghiệp.

4.2. Cấp đơn vị kinh doanh

Do trưởng bộ phận hoặc giám đốc đơn vị phụ trách. Cụ thể hóa chiến lược của công ty thành chiến lược cạnh tranh cho từng sản phẩm, dịch vụ hoặc thị trường.

Ba hướng chiến lược thường dùng:

• Chi phí thấp: Giảm chi phí để bán giá rẻ hơn đối thủ.
• Khác biệt hóa: Tạo ra sản phẩm/dịch vụ có điểm nổi bật riêng.
• Tập trung: Nhắm vào một nhóm khách hàng hoặc thị trường hẹp.

4.3. Cấp chức năng

Là cấp thực thi, gồm các bộ phận như Marketing, Nhân sự, Tài chính, Sản xuất, R&D,… Mỗi bộ phận xây dựng kế hoạch hành động cụ thể để hỗ trợ chiến lược cấp trên.

Ví dụ:

• Chiến lược R&D: Nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới.
• Chiến lược nhân sự: Tuyển dụng, đào tạo và phát triển đội ngũ nhân viên.

5. Hạn chế của quản trị chiến lược

Mặc dù đóng vai trò quan trọng, quản trị chiến lược vẫn tồn tại một số hạn chế như:

• Thiếu linh hoạt khi môi trường thay đổi nhanh chóng.
• Thiếu sự tương tác giữa lãnh đạo và nhân viên, dẫn đến giảm hiệu quả thực thi.
• Khó dự đoán chính xác tương lai, khiến chiến lược có thể trở nên lỗi thời.
• Tốn kém thời gian, nhân lực và chi phí trong quá trình hoạch định và triển khai.
• Có thể phát sinh mâu thuẫn nội bộ nếu các bên không đồng thuận về định hướng chiến lược.

Quản trị chiến lược giữ vai trò trung tâm trong mọi hoạt động của doanh nghiệp, từ hoạch định mục tiêu, triển khai kế hoạch đến kiểm soát và đánh giá kết quả. Khi được thực hiện đúng cách, nó giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực, tăng khả năng cạnh tranh và phát triển ổn định trong dài hạn. Một hệ thống quản trị chiến lược rõ ràng, khoa học và linh hoạt chính là nền tảng giúp doanh nghiệp đi đúng hướng và vững vàng trước mọi biến động của thị trường.