Sản Phẩm Du Lịch Là Gì? Đặc Điểm, Ví Dụ Cụ Thể

Sản phẩm du lịch vốn là đặc trưng riêng của ngành du lịch mà không phải ai cũng hiểu hết được về thuật ngữ này. Ở bài viết này, Tri thức Cộng đồng sẽ cung cấp cho bạn thông tin cần thiết về sản phẩm du lịch là gì, cùng với đặc điểm, yếu tố cấu thành và ví dụ cụ thể giúp trang bị kiến thức cho bạn phục vụ những chuyến đi hoặc dùng trong công việc, nghiên cứu.

1. Khái niệm sản phẩm du lịch là gì?

Khái niệm du lịch và sản phẩm du lịch hiện nay

Trước khi đưa ra định nghĩa về sản phẩm du lịch, chúng ta cần tìm hiểu xem du lịch là gì?

Có rất nhiều tổ chức đưa ra định nghĩa về du lịch, tuy nhiên khái niệm về ngành du lịch vẫn còn nhiều sự khác biệt do sự khác nhau trong quan niệm của người đi du lịch và người làm du lịch. 

Du lịch là gì?

“Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống” ( Theo International Union of Official Travel Organization).

Sản phẩm du lịch là gì?

• Dựa trên khái niệm về du lịch, năm 2017, Luật Du lịch đã đưa ra một khái niệm về sản phẩm du lịch như sau: “Sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ trên cơ sở khai thác các giá trị tài nguyên du lịch để thoả mãn nhu cầu của khách tham quan”. Tuy nhiên, khái niệm này chưa được coi là hoàn hảo và vẫn còn nhiều thiếu sót. 
• Để định nghĩa lại một cách đầy đủ và trọn vẹn ý nghĩa của sản phẩm du lịch, Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) đã cho rằng: “ Sản phẩm du lịch là sự tổng hợp của 3 nhóm nhân tố cấu thành bao gồm Hệ thống dịch vụ, quản lý điều hành, Tài nguyên du lịch, Hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật.” 
• Sản phẩm du lịch nằm trong tổng thể ngành du lịch và cũng là nhân tố quyết định đến phần lớn doanh thu của ngành du lịch.

>> Tìm hiểu thêm: Điểm du lịch là gì?

2. Ví dụ về sản phẩm du lịch

Mỗi vùng miền lại có một sản phẩm du lịch đặc trưng riêng đại diện cho phong tục tập quán, nếp sống, văn hoá của người dân vùng miền. Nhìn vào từng sản phẩm du lịch đôi khi ta có thể đoán được vùng đất cội nguồn của nó ở đâu. 

Cùng khám phá về các sản phẩm du lịch đa dạng dưới đây nhé. 

2.1. Sản phẩm du lịch biển

• Bao gồm các hoạt động sinh thái, nghỉ mát, lặn biển, các hoạt động thể thao giải trí như bóng chuyền bãi biển, lướt ván, nhảy dù,...Tuỳ vào từng địa điểm mà các sản phẩm du lịch biển sẽ được kết hợp linh hoạt, phù hợp với vị trí và khí hậu địa phương. 
• Vào mùa hè, có những bãi biển đông nghịt người đến tắm biển và nghỉ dưỡng, là một trong những hoạt động chính đem lại doanh thu đáng kể cho ngành du lịch. 
• Đà nẵng được coi là một điểm đến lý tưởng với các hoạt động du lịch biển.        

Điểm đến du lịch biển Cù Lao Chàm - Đà Nẵng                      

2.2. Sản phẩm du lịch sinh thái

 Bao gồm leo núi, dã ngoại, khám phá văn hoá bản làng, thôn xóm, tham quan vườn quốc gia, tham quan miệt vườn, tham gia các hoạt động gắn liền với đời sống dân bản địa như bắt chim, câu cá,....Du lịch sinh thái gắn liền với thiên nhiên và có tính trải nghiệm cao nên ngày càng được du khách ưa chuộng, lựa chọn.

Hoạt động leo núi Tà Năng - sản phẩm của du lịch sinh thái 

2.3. Sản phẩm du lịch miền quê

• Sản phẩm du lịch miền quê là hoạt động du lịch chú trọng đến trải nghiệm của du khách thông qua các hoạt động gắn liền với đời sống sinh hoạt của người dân như câu cá, tắm nước nóng thảo dược, đi chợ phiên, làm vòng thổ cẩm hay đan khăn...Mỗi hoạt động đều có một cái hay riêng, nhưng nhìn chung lại đều hướng đến tạo ra trải nghiệm cho khách hàng và lan tỏa giá trị sống.
• Hoạt động du lịch miền quê hầu hết diễn ra ở những nơi có mật độ dân số thấp, chưa có sự can thiệp của đô thị hoá, cảnh quan xung quanh vẫn còn nét hoang sơ, tự nhiên và người dân vẫn giữ nguyên lối sống đặc trưng của họ. 

2.4. Sản phẩm du lịch Nam Trung Bộ

 Nam Trung Bộ nổi tiếng với loại hình du lịch văn hoá bởi nơi đây có nhiều dân tộc và nhiều nền văn hoá đặc sắc. 

Văn hoá Chăm - sản phẩm du lịch đặc trưng vùng duyên hải Nam Trung Bộ 

2.5. Sản phẩm du lịch Nam Bộ

 Nhắc đến Nam Bộ là nhắc đến sông nước. Cùng là tiềm năng sông nước sẵn có như nhau, nhưng giữa Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ lại có cách khai thác du lịch hoàn toàn khác nhau. Nếu một bên là du lịch sông nước trên những con ghe, con đò, thuyền thúng ngắm những rặng dừa hay lội bùn bắt tôm cá, thì bên còn lại tổ chức chợ nổi với bạt ngàn hoa trái trên sông. 

 Du lịch sông nước - Sản phẩm du lịch đặc trưng của Đông Nam Bộ              

Chợ nổi miền tây - sản phẩm du lịch đặc trưng vùng Tây Nam Bộ 

2.6. Sản phẩm du lịch Tây Nguyên

 Với đặc trưng riêng biệt không giống với bất kỳ vùng đất nào, nhắc đến Tây Nguyên là du khách đã mường tượng ra được những thác núi, nhà rông, voi và đồi cà phê mênh mông. 

 Các cô gái Bana nhảy múa bên nhà rông trong ngày hội văn hoá ở Tây Nguyên 

2.7. Du lịch văn hóa

Bao gồm các hoạt động ca hát, diễn xướng, tham quan làng điêu khắc trống đồng,... ngày càng được chú trọng và đề cao trong tổng thể các sản phẩm du lịch. Du lịch văn hoá phát triển mạnh ở những nơi có nền văn hoá lâu đời nhằm lưu giữ những giá trị và di sản, bao gồm các điểm thăm quan di sản văn hoá vật thể và phi vật thể, các loại hình văn hoá được UNESCO công nhận.              

Nhảy múa tại khu du lịch văn hoá người Mông - Sa Pa               

Du lịch văn hoá ngày càng được biến đổi sáng tạo dưới các hình thức khác nhau xen lẫn các hoạt động giải trí nhằm giúp du khách không cảm thấy nhàm chán khi đến tham quan. 

2.8. Du lịch mua sắm

Mỗi một địa điểm thường có một khu mua sắm riêng, đó có thể là những tòa nhà, khu chợ, trung tâm thương mại, có những nơi có hẳn một con phố để những du khách thoải mái lựa chọn những món đồ mình thích. Đó có thể là những vật dụng đặc trưng của vùng miền, là đồ ăn, là vật dụng về để phục vụ sở thích của mình hoặc có thể làm quà cho người thân.  

Du lịch mua sắm cũng là sản phẩm du lịch được nhiều hành khách ưa thích.            

Hoạt động du lịch mua sắm tại chợ Bến Thành   

Nhìn chung du lịch mua sắm ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa được chú trọng khai thác mạnh như ở các quốc gia khác.

2.9. Sản phẩm du lịch Hà Nội 

Tận dụng những tiềm năng sẵn có về kinh tế, văn hoá, con người, Hà Nội xứng đáng được đầu tư phát triển du lịch nhiều mặt, bao gồm du lịch văn hoá, du lịch mua sắm, du lịch sinh thái,.....

Đã từ lâu, thủ đô luôn là điểm dừng chân lý tưởng của nhiều du khách với mong muốn khám phá văn hoá, con người và chiêm ngưỡng những dấu ấn cổ xưa của mảnh đất “ngàn năm văn hiến”.              

Du lịch văn hóa Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội        

Hoạt động du lịch tại Phố đi bộ - Hoàn Kiếm (Hà Nội)

3. Phân loại sản phẩm du lịch

Sản phẩm du lịch ra đời mục đích chung hướng tới thỏa mãn nhu cầu khách hàng và để quảng bá sản phẩm vùng miền cũng như thúc đẩy du lịch của khu vực nói chung. Sản phẩm du lịch có thể là sản phẩm đơn lẻ, có thể là sản phẩm tổng hợp tùy thuộc vào đơn vị kinh doanh và đặc trưng khu vực.

3.1. Sản phẩm đơn lẻ 

Khái niệm

Là sản phẩm do nhà cung cấp hoặc một đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ tự tạo để đưa ra thị trường nhằm phục vụ trực tiếp người tiêu dùng. 

Ví dụ 

Một khách sạn, homestay cung cấp thêm dịch vụ cho thuê xe tự lái, trải nghiệm tắm nước nóng, hay nướng thịt ngoài trời,...Nhà cung cấp có thể là chủ khách sạn, có thể là nhà hàng, có thể là hãng xe, cũng có thể là chính người làm tour,...

Sản phẩm du lịch đơn lẻ hầu hết phù hợp với giới trẻ, ưa thích trải nghiệm, tự tìm tòi, khám phá. 

3.2. Sản phẩm tổng hợp

Khái niệm

Thường được tạo ra dưới dạng các combo du lịch trọn gói, các tour du lịch từ các công ty du lịch lữ hành, các đơn vị bán tour, khách sạn. Trong các combo này có đầy đủ các dịch vụ đơn lẻ bao gồm di chuyển, ăn uống, khách sạn, và một vài dịch vụ kết hợp khác tuỳ đơn vị tổ chức. 

Ví dụ 

Tour du lịch đi Sapa vào tháng 11/2021 của công ty du lịch HB có giá 699k/ 2 ngày 1 đêm bao gồm tiền xe, tiền khách sạn và ăn sáng.         

Sản phẩm tổng hợp này hợp với những người không có nhiều kiến thức về du lịch, không thể tự tìm tòi nhiều thứ và đi theo nhóm đông. Nó cũng giúp bạn tự tin đi du lịch mọi nơi mà không phải lo lắng về các vấn đề như bất đồng ngôn ngữ, khác biệt văn hóa, đúng với slogan “ Mọi thứ nếu khó, đã có chúng tôi lo”.

Trên đây là 2 loại hình sản phẩm du lịch giúp người đọc phần nào hiểu và phân biệt được, thuận lợi cho quá trình nghiên cứu hoặc lựa chọn loại hình phù hợp khi đi du lịch.

4. 6 đặc trưng của sản phẩm du lịch

Sản phẩm du lịch bao gồm bởi nhiều thành phần: dịch vụ ăn uống, đồ lưu niệm, dịch vụ vận chuyển, khách sạn, dịch vụ combo du lịch trọn gói, dịch vụ dẫn tour,...Vì thế, đặc điểm của sản phẩm du lịch cũng có nhiều yếu tố đặc trưng của riêng ngành nghề.

4.1. Tính vô hình

• Sản phẩm du lịch không hiện hữu một cách tự nhiên cũng không tồn tại ở dạng vật chất. 
• Nó được tạo ra bởi con người và vì thế bạn không thể cầm, sờ hay nắm nó để kiểm tra được chất lượng nếu như chưa bỏ tiền ra mua. 
• Khách du lịch chỉ có thể đánh giá được chất lượng của sản phẩm du lịch thông qua các thông tin trên truyền thông, các hướng dẫn viên, người dân địa phương trước khi họ đặt niềm tin vào một đơn vị cung cấp sản phẩm du lịch chuyên nghiệp.

Hầu hết những khách du lịch đi đến đâu họ đều đã tìm hiểu trước sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng miền ấy nên sẽ không quá khó để tìm được địa điểm cung cấp sản phẩm du lịch chất lượng. 

4.2. Tính không tách rời

Tính không tách rời của sản phẩm dịch vụ thể hiện ở việc quá trình sản xuất phục vụ và quá trình tiêu dùng diễn ra đồng thời cùng một lúc. Có những sản phẩm dịch vụ chỉ có giá trị ngay tại thời điểm được sản xuất và có những sản phẩm bắt buộc phải được phục vụ tại chỗ mới giữ nguyên vẹn được giá trị. 

Mọi thứ đều diễn ra trong cùng một không gian và tại cùng một thời điểm. 

• Cùng một không gian: Sản phẩm du lịch phải được khách du lịch đến tận nơi để tiêu dùng chứ không thể vận chuyển đến một địa điểm khác có khách để chờ được tiêu thụ như các sản phẩm bình thường khác. Vì đặc trưng này, sản phẩm du lịch không thể tách rời với nguồn gốc tạo ra sản phẩm. 
• Cùng một thời điểm: Thời gian tiêu dùng của khách hàng sẽ chi phối thời gian hoạt động của các phương tiện vận chuyển như máy bay, tàu hay xe khách. Hoạt động phục vụ khách của các sản phẩm du lịch này diễn ra một cách liên tục, đồng thời cùng với lịch trình của khách hàng, không có ngày nghỉ, giờ nghỉ quy định. 

4.3. Tính không đồng nhất

• Do sản phẩm du lịch được thể hiện dưới nhiều dạng khác nhau nên chất lượng sản phẩm không đồng nhất. 
• Chúng ta cũng không thể dựa vào bất kì yếu tố nào để đánh giá đồng bộ chất lượng sản phẩm du lịch được ngoại trừ cảm nhận. Cảm nhận của người dùng được coi là review chính xác nhất cho chất lượng dịch vụ. 

4.4. Tính mau hỏng và không dự trữ được 

Sản phẩm du lịch bên cạnh nông sản hay các món ăn đặc trưng thì còn bao gồm các hoạt động dịch vụ được cung cấp bởi công ty du lịch như di chuyển, ăn uống, lưu trú,... 

• Tất cả những sản phẩm dịch vụ đều sử dụng trực tiếp, không được chuyển thể sang dạng khác để lưu trữ và cũng mất đi nếu không được sử dụng ngay. 
• Không có một công ty lữ hành nào chấp nhận dự trữ phòng khách sạn và các dịch vụ ăn uống để đợi khách đến, như thế họ sẽ mất đi một khoản thu nhập.

Vì thế, sản phẩm du lịch mau hỏng và không dự trữ được. 

4.5. Tính không chuyển giao sở hữu, sử dụng

• Sản phẩm du lịch thuộc quyền sở hữu duy nhất của bạn ngay tại thời điểm bạn mua nó. 
• Không thể sang tên, đổi chủ hay nhượng lại cho bất cứ ai mà giữ nguyên giá trị. 

Trừ khi với vé máy bay, đối với hạng Eco và Skyboss, có dịch vụ đổi giờ bay, tên hành khách nhưng chi phí đi kèm để đổi cũng không hề rẻ, ngang ngửa với một chiếc vé mới.  

Những đặc điểm của sản phẩm du lịch đều gắn liền với những đặc điểm đặc trưng của mỗi loại hình du lịch nói riêng và ngành du lịch nói chung. Những đặc điểm này là bất biến và đúng trong mọi trường hợp. 

5. Nhân tố cấu thành sản phẩm du lịch

Cũng như nhiều loại hình khác, sản phẩm du lịch cũng không tồn tại đơn lẻ mà bao gồm nhiều nhân tố cấu thành. 

5.1. Điểm đến du lịch

Điểm đến du lịch ngày càng đa dạng do nhu cầu và sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch, có thể là khu du lịch tự nhiên, khu du lịch nhân tạo, khu du lịch sinh thái,...Mỗi điểm đến đều có một sức hấp dẫn riêng. 

Dựa trên đặc điểm của từng nơi, có 2 loại điểm đến du lịch tiêu biểu: du lịch tự nhiên và du lịch nhân tạo. 

• Du lịch nhân tạo: các hoạt động văn hoá, nghi thức, lễ hội, múa hát, nhạc cung đình Huế,....
• Du lịch tự nhiên: biển, đảo, hồ, sông, ngòi, thung lũng,...

5.2. Dịch vụ vận chuyển

Được xem như thành phần quyết định của sản phẩm du lịch. Không có dịch vụ vận chuyển, sản phẩm du lịch trở nên mất công dụng.

 Dịch vụ vận chuyển bao gồm các loại phương tiện di chuyển, đưa đón hành khách đến điểm du lịch hoặc di chuyển ngay trong điểm du lịch bao gồm: máy bay, ô tô, xe máy, tàu… Tuỳ thuộc vào từng điểm đến và từng gói tour khác nhau mà sử dụng dịch vụ vận chuyển khác nhau. 

5.3. Dịch vụ lưu trú và ăn uống

Hành khách có thể đánh giá chất lượng của sản phẩm du lịch thông qua dịch vụ lưu trú và ăn uống. Nó đáp ứng các nhu cầu ăn, ngủ, nghỉ của hành khách và là dịch vụ được chú trọng hơn bao giờ hết.            

Buffet ăn sáng tại một khách sạn 5* ở Phú Quốc            

Chất lượng dịch vụ lưu trú và ăn uống sẽ khác nhau, tuỳ thuộc vào điểm đến du lịch và loại khách sạn bạn lựa chọn. 

5.4. Giá cả

Giá cả là yếu tố quyết định loại hình của sản phẩm du lịch. Giá cả sẽ quy định chất lượng của loại hình dịch vụ và giúp du khách sử dụng sản phẩm dịch vụ một cách có trách nhiệm, hiệu quả hơn. 

Giá cả cũng là thông số để du khách dễ dàng so sánh với các sản phẩm du lịch khác.

5.5. Dịch vụ tham quan

Du khách tham quan khu du lịch Bà Nà Hill - Đà Nẵng                

Mỗi điểm đến đều có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo dấu ấn và níu chân hành khách, nhất là những địa điểm gắn liền với yếu tố văn hoá - lịch sử khiến họ muốn đến để tham quan, khám phá. Tập trung phát triển và nâng cấp các dịch vụ tham quan tại điểm đến du lịch cũng là cách để tăng doanh thu cho ngành du lịch. 

5.6. Hàng hóa bày bán

• Hàng hóa bày bán tại các điểm du lịch thường sẽ là mặt hàng đặc sản đặc trưng cho văn hóa vùng miền ấy. 
• Vì thế, hàng hóa tại các điểm du lịch còn giúp quảng bá đặc sản vùng miền, tạo thêm thu nhập cho người dân địa phương và cũng là một cách thức để tạo sự hứng khởi cho hành khách mỗi khi đến tham quan.

Như khi đến Đà lạt, bạn sẽ thấy hầu hết những hàng quán đều bán trái cây sấy dẻo, các loại trà, đúng với đặc trưng của vùng đất có khí hậu quanh năm mát mẻ. 

Ngành du lịch sẽ phát triển toàn diện nếu như có đầy đủ các nhân tố cấu thành sản phẩm du lịch ở trên. Nếu thiếu bất kỳ nhân tố nào, sản phẩm du lịch sẽ đơn lẻ và dịch vụ đi kèm sẽ không thu hút được nhiều du khách.

Trên đây là toàn bộ thông tin về sản phẩm du lịch cùng với nhân tố cấu thành và ví dụ về từng sản phẩm của mỗi vùng miền để bạn dễ hình dung. Tri thức Cộng đồng hy vọng những thông tin trên là kiến thức hữu ích cho bạn phục vụ những chuyến du lịch xa hoặc có thể là tài liệu tham khảo cho công việc, nghiên cứu của bản thân.

Tài liệu tham khảo: 

1. Vietnambiz. (2020). Sản phẩm du lịch là gì? Phân loại và đặc điểm. https://vietnambiz.vn/san-pham-du-lich-tourism-product-la-gi-phan-loai-va-dac-diem-20200129214049545.html
2. Travel Gear. (2019). Sản phẩm du lịch là gì? Các yếu tố cấu thành sản phẩm du lịch. https://travelgear.vn/blog/san-pham-du-lich-la-gi/
3. Careerlink. Sản phẩm du lịch là gì, thành phần, đặc điểm cơ bản. https://www.careerlink.vn/cam-nang-viec-lam/kien-thuc-kinh-te/san-pham-du-lich-la-gi-thanh-phan-va-dac-diem-co-ban