Dịch Vụ Công Là Gì? Có Vai Trò Gì Đối Với Người Dân Việt Nam

Dịch vụ công giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm quyền lợi và đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân. Đây là những dịch vụ do Nhà nước trực tiếp cung cấp hoặc ủy quyền cho các tổ chức thực hiện, nhằm phục vụ lợi ích chung và duy trì sự ổn định của đời sống kinh tế – xã hội. Từ giáo dục, y tế, cấp nước sạch đến các thủ tục hành chính như cấp căn cước công dân, giấy phép lái xe… tất cả đều thuộc hệ thống dịch vụ công mà mỗi công dân thường xuyên tiếp cận. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ dịch vụ công là gì, đặc điểm, các loại dịch vụ công và vai trò của chúng đối với xã hội và người lao động.

1. Dịch vụ công là gì?

Dịch vụ công được hiểu là những dịch vụ do Nhà nước trực tiếp quản lý hoặc ủy quyền cho cơ quan, tổ chức khác thực hiện để phục vụ lợi ích chung của công dân và cộng đồng. Đây là những dịch vụ mang tính thiết yếu, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế – xã hội và đảm bảo hoạt động bình thường của xã hội.

Theo Nghị định số 32/2019/NĐ-CP, sản phẩm và dịch vụ công được xác định là những sản phẩm, dịch vụ thiết yếu đối với đời sống xã hội hoặc liên quan đến quốc phòng, an ninh mà Nhà nước phải tổ chức cung ứng.

Mục tiêu của dịch vụ công là bảo đảm môi trường minh bạch, công bằng, không phân biệt đối tượng; đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Dịch vụ công là gì ?

>> Xem thêm:Dịch Vụ Công Trực Tuyến Là Gì? Phân Loại, Đặc Điểm Và Vai Trò

2. Đặc điểm của dịch vụ công

Dịch vụ công mang những đặc điểm nổi bật sau:

• Nhà nước là chủ thể cung ứng hoặc ủy quyền: Dịch vụ công có thể do Nhà nước trực tiếp thực hiện hoặc giao cho tư nhân làm, nhưng mọi hoạt động vẫn phải bảo đảm lợi ích công cộng và tuân thủ quy định của Nhà nước.
• Sử dụng ngân sách Nhà nước: Nguồn kinh phí cho dịch vụ công chủ yếu đến từ ngân sách trung ương hoặc địa phương, theo đúng quy định của Luật ngân sách nhà nước. Kinh phí này được dùng để giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công.
• Phục vụ nhu cầu thiết yếu của xã hội: Dịch vụ công hướng đến đáp ứng những nhu cầu tối thiểu, thiết yếu của người dân và góp phần xây dựng xã hội ổn định, phát triển bình đẳng.

3. Các loại hình dịch vụ công tại Việt Nam

3.1. Dịch vụ công trong lĩnh vực sự nghiệp

Đây là nhóm dịch vụ liên quan đến các hoạt động phúc lợi công cộng, bao gồm:

• Giáo dục và đào tạo
• Giáo dục nghề nghiệp
• Y tế – dân số
• Văn hóa, thể thao và du lịch
• Khoa học và công nghệ
• Thông tin và truyền thông
• Các lĩnh vực kinh tế khác

Nhà nước cung cấp hai loại dịch vụ trong nhóm này:

1. Dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước
2. Dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng ngân sách, hoạt động theo cơ chế tự bảo đảm chi phí

Dịch vụ công trong lĩnh vực sự nghiệp

3.2. Dịch vụ công trong lĩnh vực công ích

Dịch vụ công ích là những sản phẩm, dịch vụ mà cơ chế thị trường khó có thể bù đắp chi phí hoặc có tính đặc thù. Nhà nước trợ giá hoặc đặt hàng để đảm bảo người dân có thể sử dụng.

Ví dụ về dịch vụ công ích:

• Cấp nước sạch
• Thu gom và xử lý rác thải
• Vệ sinh môi trường
• Trồng và chăm sóc cây xanh
• Phòng chống dịch bệnh
• Duy trì hoạt động giao thông công cộng (đường sá, ga, sân bay…)

Dù có thể giao cho tư nhân thực hiện, Nhà nước vẫn giữ vai trò giám sát và can thiệp khi cần thiết.

> Xem thêm: Tìm hiểu thêm về dịch vụ hỗ trợ spss

3.3. Dịch vụ hành chính công

Đây là nhóm dịch vụ liên quan trực tiếp đến hoạt động thực thi pháp luật và được cung cấp dưới hình thức giấy tờ có giá trị pháp lý hoặc thông báo kết quả thủ tục hành chính.

Theo Nghị định số 42/2022/NĐ-CP, dịch vụ hành chính công bao gồm:

• Đăng ký kết hôn
• Chuyển đổi hoặc cấp giấy phép lái xe
• Cấp căn cước công dân, hộ chiếu
• Cấp chứng chỉ hành nghề
• Chứng thực, công chứng giấy tờ

Những dịch vụ này không nhằm mục đích lợi nhuận và chỉ được thực hiện bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc đơn vị được giao quyền theo luật định.

4. Vai trò của dịch vụ công đối với xã hội

Dịch vụ công có ý nghĩa quan trọng trong việc:

• Đảm bảo quyền lợi và đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của người dân
• Tạo nền tảng cho sự bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ
• Góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội
• Thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ổn định và bền vững

Mọi công dân đều có quyền tiếp cận dịch vụ công và được đối xử công bằng theo quy định pháp luật.

Vai trò của dịch vụ công đảm bảo quyền lợi cho người dân

5. Dịch vụ công và hỗ trợ đối với người lao động

Dịch vụ công cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và hỗ trợ người lao động thông qua:

Hệ thống bảo hiểm xã hội

• Trợ cấp thất nghiệp
• Hỗ trợ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
• Cấp và điều chỉnh thông tin bảo hiểm

Hỗ trợ trong các tình huống đặc biệt

Trong đại dịch COVID-19, Nhà nước hỗ trợ:

• Giảm mức đóng BHXH
• Hỗ trợ tài chính
• Vay vốn ưu đãi để doanh nghiệp trả lương

Hỗ trợ hành chính liên quan đến lao động

• Cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài
• Tư vấn, giới thiệu việc làm
• Đào tạo nghề và hỗ trợ chuyển đổi việc làm

Những hoạt động này giúp người lao động được bảo vệ tốt hơn và thuận lợi hơn trong quá trình làm việc.

Dịch vụ công là nền tảng quan trọng trong quản lý xã hội, góp phần bảo đảm quyền lợi và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Thông qua ba nhóm dịch vụ chính gồm dịch vụ sự nghiệp, dịch vụ công ích và dịch vụ hành chính công, Nhà nước hướng đến mục tiêu xây dựng môi trường sống minh bạch, công bằng và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, dịch vụ công cũng đóng vai trò hỗ trợ thiết thực đối với người lao động thông qua hệ thống bảo hiểm xã hội, các chính sách hỗ trợ đặc biệt và các thủ tục hành chính liên quan đến việc làm. Hiểu rõ về dịch vụ công không chỉ giúp mỗi công dân nắm bắt quyền lợi của mình mà còn góp phần tạo nên một xã hội hiện đại, văn minh và ổn định.