Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (NGLL) là việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của HS về khoa học kỹ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân văn, văn hóa văn nghệ, thẩm mỹ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí… để giúp các em hình thành và phát triển nhân cách.

1. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

1.1. Hoạt động giáo dục

Hoạt động là sự tương tác giữa chủ thể và đối tượng, nhằm biến đổi đối tượng theo mục tiêu mà chủ thể đặt ra. Quá trình chủ thể tác động vào đối tượng nhằm tạo ra sản phẩm.

Hoạt động giáo dục là dưới tác động chủ đạo của thầy giáo, người học chủ động thực hiện hoạt động nhằm lĩnh hội tri thức khoa học, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển trí tuệ, hình thành thế giới quan khoa học và phẩm chất, nhân cách.

Luật Giáo dục năm 2005 đã ghi: “Hoạt động giáo dục phải được thực hiện theo nguyên lý học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Nguyên lý giáo dục là nguyên tắc chung, phương pháp tổng quát của hoạt động giáo dục. Cán bộ quản lý giáo dục tất cả các cấp đều phải vận hành hệ thống giáo dục theo nguyên lý này. Các chương trình bộ môn, kế hoạch dạy – học đều phải được xây dựng theo nguyên tắc chung đó.

Nội dung của nguyên lý này gồm bốn điểm quan trọng cần lưu ý:

– Học đi đôi với hành.

– Giáo dục kết hợp với lao động sản xuất.

– Lý luận gắn liền với thực tiễn.

Giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Học đi đôi với hành

Mục đích của học là để hành, để phát triển, để sống. “Hành” có nhiều nghĩa: từ lời nói trong

đối đáp, hành vi trong ứng xử đến lao động để kiếm sống và tổng quát hơn, xa hơn là định ra lý tưởng để sống.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nói học phải kết hợp với hành, chống lối học vẹt. Trong dịp nói chuyện với cán bộ giảng dạy và sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (ngày 21-10-1964), Bác nói: “Các cháu học sinh không nên học gạo, không nên học vẹt…Học phải suy nghĩ, phải liên hệ với thực tế, phải có thí nghiệm và thực hành. Học và hành phải kết hợp với nhau” [12,149]

Giáo dục kết hợp với lao động sản xuất là tư tưởng giáo dục của nhà trường hiện đại

Học tập kết hợp với lao động sản xuất là hạt nhân của toàn bộ nguyên lý giáo dục. Mục tiêu tổng quát của giáo dục là phát triển toàn diện con người; và đối với xã hội, phát triển toàn diện con người để phát triển kinh tế – xã hội; đối với từng người để có năng lực nghề nghiệp, để sống và đóng góp cho gia đình, cho cộng đồng. Giáo dục làm phát triển tổng hợp năng lực vật chất và năng lực trí tuệ tồn tại trong cơ thể và trong nhân cách mỗi con người.

Cha ông ta có câu: “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”, đó là một chân lý. Đạo đức và tay nghề là hai yêu cầu hết sức cơ bản mà giáo dục phải hình thành nên ở mỗi người.

Lý luận gắn liền với thực tiễn là một yêu cầu quan trọng đối với quá trình giáo dục và đào tạo trong nhà trường Việt Nam.

Lý luận được đúc kết từ thực tiễn và từ nghiên cứu khoa học thành các tri thức, quy luật. Trong khi giảng dạy lý luận, giáo viên thường xuyên liên hệ với thực tiễn sinh động của cuộc

sống, với những diễn biến sôi động hàng ngày, hàng giờ trong nước và trên thế giới, đây là những minh họa vô cùng quan trọng giúp cho học sinh nắm vững lý luận và hiểu rõ thực tiễn. Học tập có liên hệ với thực tiễn làm cho lý luận không còn khô khan, khó tiếp thu mà trở nên sinh động và ngược lại, các sự kiện, hiện tượng thực tiễn được phân tích, được soi sáng bằng những lý luận khoa học vững chắc.

Giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.

Giáo dục là quá trình có nhiều lực lượng tham gia, trong đó có ba lực lượng quan trọng nhất: gia đình, nhà trường và các đoàn thể xã hội. Ba lực lượng giáo dục này đều có chung một mục đích là hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ.

Gia đình là nơi đem đến cho trẻ những bài học đầu tiên và thường xuyên, liên tục từ lúc mới sinh đến tuổi trưởng thành, lời ru của mẹ, tình thương và tấm gương, lời khuyên bảo của ông bà, cha mẹ, anh chị,…Như vậy, giáo dục gia đình giữ một vị trí đặc biệt đối với sự hình thành và phát triển nhân cách, nhất là giáo dục tính người, tình người từ tuổi ấu thơ.

Về phần mình, các tổ chức xã hội như đoàn, hội, đội mà các em tham gia, cộng đồng mà các em sinh sống, câu lạc bộ, nơi vui chơi,…mà các em hay lui tới cũng có nội dung giáo dục với các hình thức riêng và cũng có ảnh hưởng đáng kể đến giáo dục thế hệ trẻ. Đó chính là nơi thể hiện kết quả giáo dục của gia đình và nhà trường, nhất là đối với nội dung giáo dục tinh thần xã hội, ứng xử xã hội, trách nhiệm xã hội,…cho thế hệ trẻ.

Mối liên hệ giữa nhà trường, gia đình, với các tổ chức xã hội và các cơ quan kinh tế, văn hóa đóng ở địa phương càng chặt chẽ, càng đem lại những thành công cho giáo dục, trong đó nhà trường phải chịu trách nhiệm chính trong sự phối hợp với tất cả các lực lượng giáo dục.

1.2. Khái niệm hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động giáo dục được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm góp phần thực thi quá trình đào tạo học sinh, đáp ứng những nhu cầu đa dạng của đời sống xã hội.

Hoạt động này do nhà trường quản lý, tiến hành ngoài giờ dạy học trên lớp (theo chương trình, kế hoạch dạy học). Nó được tiến hành xen kẽ hoặc nối tiếp chương trình dạy học trong phạm

nhà trường hoặc trong đời sống xã hội, được diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình giáo dục, làm cho quá trình đó có thể được thực hiện mọi nơi, mọi lúc.

Theo tác giả Đặng Vũ Hoạt: “hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của HS về khoa học kỹ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân văn, văn hóa văn nghệ, thẩm mỹ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí… để giúp các em hình thành và phát triển nhân cách” [8,16]

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT giúp các em HS có cơ hội tham gia các hoạt động thực tiễn. HS khi được hoà mình vào đời sống xã hội sẽ có thêm những hiểu biết, học thêm được kinh nghiệm giao tiếp… để làm tăng thêm vốn sống của mình, để rèn luyện mình trở thành những người có nhân cách.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có quan hệ chặt chẽ với các hoạt động dạy học và tạo điều kiện gắn lý thuyết với thực hành, thống nhất giữa nhận thức với hành động góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển các kỹ năng, tình cảm, niềm tin, tạo cơ sở cho việc phát triển nhân cách toàn diện HS trong giai đoạn hiện nay.

1.3. Vị trí và vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

1.3.1. Vị trí

Quá trình dạy học và quá trình giáo dục là những bộ phận của quá trình sư phạm tổng thể. Trong quá trình dạy học, ngoài việc truyền thụ cho HS những tri thức khoa học cơ bản và có hệ thống còn phải luôn mang lại hiệu quả giáo dục nhân cách cho các em. Ngược lại, trong quá trình giáo dục, ngoài việc hình thành cho HS ý thức và niềm tin, về thái độ ứng xử đúng đắn trong các quan hệ giao tiếp hàng ngày, về hành vi và kỹ năng hoạt động còn phải tạo cơ sở để HS bổ sung và hoàn thiện những tri thức đã học ở trên lớp. Quá trình dạy học giáo dục diễn ra ở hai hoạt động chủ yếu: Hoạt động dạy học trên lớp và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Vì thế, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận cấu thành trong hoạt động giáo dục.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là cầu nối tạo ra mối liên hệ hai chiều giữa nhà trường với xã hội. Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhà trường có điều kiện phát huy vai trò tích cực của mình đối với cuộc sống. Mỗi địa phương trên địa bàn quận, huyện, thị xã đều có một hoặc nhiều trường THPT. Nhà trường thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp như lao động xã hội, văn hoá, văn nghệ, lao động sản xuất… để phục vụ cuộc sống, xã hội, gắn nhà trường với địa phương.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là điều kiện và phương tiện để huy động sức mạnh cộng đồng cả về vật chất và tinh thần nhằm thúc đẩy sự phát triển của nhà trường và sự nghiệp giáo dục nói chung.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vị trí quan trọng trong quá trình giáo dục học sinh nói chung và càng quan trọng đối với học sinh THPT, lứa tuổi đang tập làm người lớn. Ở lứa tuổi này, nét nổi bật về tính cách của các em là khuynh hướng ham hoạt động, năng động, tự lập, ham hiểu biết. Các em mạnh dạn hơn, suy nghĩ táo bạo hơn, có những nhu cầu mới hơn, đặc biệt là nhu cầu về hoạt động. Mặc dù hoạt động học tập vẫn là chủ đạo, song nội dung và tính chất hoạt động học tập ở lứa tuổi này khác rất nhiều so với các lứa tuổi trước. Nó đòi hỏi ở các em tính năng động và độc lập cao hơn, tư duy logic nhiều hơn.

Vì vậy, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với lứa tuổi học sinh THPT có vị trí then chốt trong quá trình giáo dục, nhằm điều chỉnh, định hướng quá trình giáo dục toàn diện đạt hiệu quả.

1.3.2. Vai trò

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự nối tiếp hoạt động dạy-học. Do đó, tạo nên sự hài hoà, cân đối của quá trình sư phạm toàn diện, thống nhất nhằm “hiện thực hoá” mục tiêu của cấp học.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh bổ sung, củng cố và hoàn thiện những tri thức đã được học trên lớp (qua các hình thức sinh hoạt câu lạc bộ, tham quan, ngoại khoá, thi tìm hiểu,..). Giúp học sinh biết vận dụng những tri thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống đặt ra.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh hướng nhận thức, biết tự điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù hợp. Qua đó cũng làm giàu thêm những kinh nghiệm thực tế cho bản thân.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thu hút và phát huy được tiềm năng của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để nâng cao hiệu quả giáo dục HS. Đồng thời cũng giúp các nhà giáo dục phát hiện được năng khiếu của HS, giúp các em phát triển năng khiếu, sở thích của bản thân trong học tập và cuộc sống.

hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phát huy cao độ tính chủ thể, tính chủ động, tích cực của HS, giảm thiểu tình trạng yếu kém đạo đức của HS. Dưới sự cố vấn, giúp đỡ của GV, HS cùng nhau tổ chức các hoạt động tập thể khác nhau trong đời sống hàng ngày ở trường, ngoài xã hội. hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với nhiều hình thức phong phú nên khi HS đầu tư thời gian vào các hoạt động bổ ích sẽ giảm bớt thời gian tham gia vào các hoạt động không lành mạnh, hạn chế nhóm tự phát, tránh ảnh hưởng xấu. Tham gia vào các hoạt động, các em HS yếu kém về đạo đức có nhiều cơ hội điều chỉnh nhận thức, hành động sai lệch của mình. Từ đó hình thành những kinh nghiệm giao tiếp ứng xử có văn hóa, giúp cho việc hình thành và phát triển nhân cách ở các em.

Vai trò quan trọng nhất của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là góp phần phát triển tâm lực, yếu tố nội lực tạo ra động cơ của sự phát triển nhân cách, khai thác nguồn tài nguyên người. Đó là mục tiêu của cuộc cách mạng giáo dục của nhân loại cũng như của dân tộc ta đang tiến hành.

Như vậy, với vị trí và vai trò quan trọng của mình, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thực sự là một bộ phận cấu thành trong hệ thống các hoạt động giáo dục ở nhà trường THPT hiện nay. Thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tích cực và hiệu quả sẽ góp phần vào việc gắn liền nhà trường với cuộc sống xã hội, thiết thực phục vụ sát những mục tiêu kinh tế-xã hội và quốc phòng giai đoạn CNH-HĐH đất nước.

1.4. Mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Song song với hoạt động dạy học trên lớp thì hoạt động ngoài giờ lên lớp cũng góp phần không nhỏ vào mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh vì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học phổ thông có mục tiêu giúp cho học sinh:

Nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống của dân tộc, biết tiếp thu những giá trị tốt đẹp của nhân loại; củng cố mở rộng kiến thức đã học trên lớp; có ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội; có ý thức lựa chọn nghề nghiệp.

Củng cố vững chắc các kĩ năng cơ bản đã được rèn luyện từ trung học cơ sở để trên cơ sở đó tiếp tục hình thành và phát triển các năng lực chủ yếu như: năng lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực hoạt động chính trị-xã hội, năng lực tổ chức quản lý…

Có thái độ đúng đắn trước những vấn đề của cuộc sống, biết chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân; đấu tranh tích cực với những biểu hiện sai trái của bản thân (để tự hoàn thiện mình) và của người khác; biết cảm thụ và đánh giá cái đẹp trong cuộc sống

1.5. Phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Trên cơ sở phối hợp giữa phương pháp giáo dục và phương pháp dạy học, đồng thời cần có sự phù hợp giữa nội dung và hình thức nên có nhiều phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như:

Phương pháp gợi mở, thảo luận: Phương pháp này nhằm tìm hiểu và đáp ứng nhu cầu của học sinh, các em tự đề xuất các phương pháp sau đó thảo luận để tạo ra môi trường thuận lợi để chính bản thân có thể kiểm chứng được ý kiến của mình, có cơ hội làm quen với nhau, hiểu nhau và dễ hoà mình với tập thể.

Phương pháp giải quyết vấn đề: Thường vận dụng khi học sinh phải phân tích, xem xét và đề xuất những giải pháp trước một hiện tượng, sự việc nảy sinh trong quá trình hoạt động. Giải quyết vấn đề giúp học sinh có cách nhìn toàn diện hơn trước các hiện tượng, sự việc nảy sinh trong hoạt động, trong cuộc sống hàng ngày. Để phương pháp này thành công thì vấn đề đưa ra phải sát với mục tiêu của hoạt động, kích thích học sinh tích cực tìm tòi cách giải quyết. Đối với tập thể lớp, khi giải quyết vấn đề phải coi trọng nguyên tắc tôn trọng và bình đẳng, tránh gây ra căng thẳng không có lợi cho việc giáo dục học sinh.

Phương pháp đóng vai: Đóng vai rất có tác dụng trong việc phát triển “kỹ năng giao tiếp” của học sinh. Đóng vai là phương pháp thực hành của học sinh trong một số tình huống ứng xử cụ thể nào đó trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩa sáng tạo của các em. Nó mang đến cho học sinh cơ hội thực tập kỹ năng trong một môi trường được đảm bảo. Đóng vai thường không có kịch bản cho trước, mà học sinh tự xây dựng trong quá trình hoạt động.

Phương pháp giao nhiệm vụ: Đây là phương pháp thường được dùng trong nhóm các phương pháp giáo dục. Giao nhiệm vụ là đặt học sinh vào vị trí nhất định buộc các em phải thực hiện trách nhiệm cá nhân. Giao nhiệm vụ là tạo cơ hội để học sinh thể hiện khả năng của mình, là dịp để các em được rèn luyện nhằm tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân. Trong việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giao nhiệm vụ cho đội ngũ cán sự lớp sẽ tạo nên thế chủ động cho các em khi điều hành hoạt động. Cán sự lớp sẽ chủ động hơn trong việc phân công nhiệm vụ cho từng tổ, nhóm, cá nhân với phương châm “lôi cuốn tất cả mọi thành viên của lớp” vào việc tổ chức thực hiện hoạt động. Vì thế, muốn giao nhiệm vụ có kết quả, giáo viên cần hình dung được những việc phải làm, gợi ý cho học sinh và yêu cầu các em phải hoàn thành tốt. Khi giao nhiệm vụ, cố gắng đảm bảo phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, với khả năng của các em. Không yêu cầu quá mức gây lo lắng, hoang mang trong học sinh.

Phương pháp diễn đàn: Diễn đàn là dịp để học sinh được trình bày quan điểm của mình về một vấn đề nào đó có liên quan đến bản thân và tập thể các em. Vì vậy, diễn đàn như một sân chơi tạo cơ hội cho nhiều học sinh có thể được tự do nêu lên những suy nghĩ của mình, được tranh luận một cách trực tiếp với đông đảo bạn bè.

Phương pháp trò chơi: Sử dụng trò chơi như một phương pháp tổ chức hoạt động giúp học sinh có điều kiện thể hiện khả năng của mình trong một lĩnh vực nào đó của đời sống tập thể ở nhà trường cũng như ở cộng đồng. Trò chơi cũng là dịp để học sinh tập xử lý những tình huống nảy sinh trong cuộc sống đời thường, giúp các em có thêm kinh nghiệm sống.

Tham khảo: >> Cơ sở lý luận về quản lý giáo dục an toàn giao thông trường tiểu học <<

2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là quá trình người CBQL hoạch định, tổ chức, điều khiển, kiểm tra hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra. Trong toàn bộ quá trình quản lý nhà trường thì quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Hiệu trưởng là hoạt động không thể thiếu và rất quan trọng. Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT bao gồm các nội dung sau:

2.1. Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Kế hoạch, đó là sự thống kê những công việc cụ thể cho một thời gian nhất định: một tuần, tháng, học kỳ, năm học, dịp hè. Việc xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là khâu quan trọng nhất, được thực hiện trước tiên cho công tác quản lý. Khi xây dựng kế hoạch, hiệu trưởng cần dựa vào các chỉ thị nhiệm vụ năm học, văn bản hướng dẫn, phân phối chương trình v.v…và căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường. Trong kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu, thời gian thực hiện, người phụ trách, lực lượng tham gia, địa điểm, các điều kiện đảm bảo cho việc thực hiện kế hoạch.

Kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là trình tự những nội dung hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động được bố trí sắp xếp theo thứ tự thời gian của năm học.

Trong kế hoạch cần chọn lọc các hoạt động phù hợp, xác định chủ điểm cho từng thời gian. Phải có kế hoạch và lịch hoạt động cho toàn trường và từng khối lớp, cho từng thời kỳ, tiến tới ổn định thành nề nếp thường xuyên, liên tục.

Cán bộ quản lý các trường học cũng cần hướng dẫn người trực tiếp thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp lập kế hoạch cá nhân, định hướng cho các hoạt động của tuần, tháng. Từ kế hoạch cá nhân, triển khai kế hoạch cụ thể cho từng hoạt động (kế hoạch bài giảng), mục đích yêu cầu tăng dần, phù hợp theo từng khối lớp.

2.2. Tổ chức chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Thành lập Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp gồm Hiệu trưởng hoặc Phó hiệu trưởng, đại diện công đoàn, Bí thư đoàn trường, giáo viên và đại diện Ban đại diện cha mẹ học sinh.

Nhiệm vụ của Ban chỉ đạo

Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nhiệm vụ giúp hiệu trưởng xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động hàng năm và chỉ đạo thực hiện chương trình, kế hoạch đó.

Tổ chức những hoạt động lớn, qui mô trường và thực hiện sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức Đoàn và các lực lượng giáo dục khác ngoài nhà trường. Tổ chức hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm lớp, Đoàn thanh niên của lớp tiến hành hoạt động ở đơn vị mình có hiệu quả.

Giúp hiệu trưởng kiểm tra, đánh giá các hoạt động.

Phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường

Các lực lượng trong nhà trường. Toàn thể cán bộ giáo viên trong nhà trường đều có trách nhiệm thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

Ban chấp hành đoàn trường, chi đoàn học sinh là tổ chức đại diện của học sinh có nhiệm vụ tổ chức mọi hoạt động của HS dưới sự hướng dẫn của nhà trường và Đoàn TNCS HCM. Các giáo viên chủ nhiệm cần biết rõ kế hoạch để phối hợp và tham gia quản lý.

Các lực lượng ngoài nhà trường. Nhà trường cần tranh thủ sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương, các tổ chức quần chúng vào các hoạt động trên của HS. Các lực lượng này bao gồm: Hội phụ nữ, Mặt trận tổ quốc, Đoàn TNCS HCM địa phương.

Các ban ngành trên địa bàn: Ban văn hoá, Ban thương binh xã hội, Ban y tế chăm sóc sức khoẻ, Ban công an, các xí nghiệp, nhà máy.

Ban đại diện cha mẹ học sinh có thể giúp đỡ cơ sở vật chất, hỗ trợ nhà trường đôn đốc hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là hoạt động ngoài nhà trường nhất là trong thời gian HS nghỉ hè.

Chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Tổ chức các lực lượng theo dõi, giám sát các hoạt động xen kẽ trong chương trình học tập trên lớp: theo cơ chế trực tuần, trực nhật; cơ chế giám thị, cơ chế tự quản của các tổ chức học sinh; theo hệ thống chủ nhiệm lớp và các giáo viên chuyên trách; đội cờ đỏ, bảo vệ trường; lập bảng theo dõi thi đua.

Chỉ đạo các hoạt động theo chủ điểm:

Thường được tiến hành qua các phong trào thi đua kế tiếp nhau, khép kín các HĐ NGLL trong suốt năm học. Tuy nhiên, có tập trung cao điểm vào những ngày lễ kỉ niệm. Chính vì thế, việc chỉ đạo hoạt động này cần được thực hiện theo hướng xây dựng chuẩn mực, đánh giá chung cho cả đợt thi đua và theo dõi đánh giá tính điểm trong từng giai đoạn và cả đợt.

Vào những ngày cao điểm, ngày lễ chính có tổ chức các hoạt động đặc trưng cho ngày lễ hội. Mỗi hoạt động cụ thể đều có chuẩn mực đánh giá riêng (tính điểm cụ thể, dựa trên cơ sở đó đánh giá kết quả từng hoạt động: học tập, văn nghệ, thể thao, trò chơi, cắm trại,…sau đó tập hợp kết quả.

Tuỳ theo từng hoạt động mà có sự phân công, phân nhiệm và có ban chỉ đạo thích hợp.

2.3. Quản lý về kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Trong hoạt động quản lý, kiểm tra là một chức năng rất quan trọng, giúp chủ thể quản lý có thông tin phản hồi từ đối tượng quản lý, nắm được diễn tiến công việc trong tổ chức, từ đó có những tác động quản lý thích hợp.

Việc kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch và kết quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phải thường xuyên hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng. Việc kiểm tra đánh giá phải dựa trên chương trình, kế hoạch đã định, phải có tiêu chí, chuẩn mực cụ thể cho từng loại hoạt động, có thể định tính, định lượng được hoặc được sự thừa nhận của tập thể, của xã hội trong những điều kiện cụ thể. Đồng thời công tác kiểm tra, đánh giá phải tiến hành kết hợp với sơ kết, tổng kết thi đua và rút bài học kinh nghiệm để các hoạt động sau được tốt hơn, hiệu quả hơn, học sinh hứng thú tham gia hơn. Nếu có điều kiện, nên tổ chức rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động, kể cả hoạt động của lớp và hoạt động của toàn trường để những lần tiếp theo tổ chức tốt hơn, thành công hơn.

2.4. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và Ban quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Bồi dưỡng các thành viên trong Ban quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp về năng lực tổ chức, quản lý các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có nề nếp, chất lượng, thường xuyên liên tục. Đồng thời bồi dưỡng cán bộ học sinh nòng cốt của lớp nhằm phối hợp cùng giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

2.5. Xây dựng điều kiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

Hiệu trưởng cũng cần chú ý tới việc triển khai đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động. hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động của người học, do đó việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động phải đạt được mục tiêu là tạo ra sự hứng thú, phát huy được tính tích cực trong hoạt động của người học; để người học thực sự là chủ thể của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

Động viên mọi thành viên của Hội đồng tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Tổ chức tốt đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các lớp. Sử dụng giáo viên có kinh nghiệm chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp làm nòng cốt các hoạt động.

Có sự phối hợp với gia đình, các lực lượng ngoài nhà trường để phát huy những thế mạnh của họ.

Xây dựng quỹ hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất để tiến hành các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: sân bãi, dụng cụ thể dục thể thao, nhạc cụ, phòng, sách tham khảo…

3. Tài liệu tham khảo

1. Bộ GD&ĐT (2009), Tài liệu bồi dưỡng cán bộ quản lý, công chức nhà nước ngành giáo dục và đào tạo.
2. Bộ GD&ĐT, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, sách giáo khoa lớp 10, lớp 11, lớp 12, NXB GD, Hà Nội.

3. Đặng Vũ Hoạt (1998), Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THCS, NXBGD.

4. Nguyễn Hữu Hợp, Nguyễn Dục Quang (1995), Công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học.

5. Hồ Văn Liên (2006), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên cốt cán trường THPT.“Môn Hoạt động ngoài giờ”.
6. Hồ Chí Minh (1977), Về vấn đề giáo dục, NXBGD.
7. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1988), “Giáo dục học” tập 1, NXBGD.
8. Trần Thị Tuyết Oanh, “Giáo dục học” tập 1, NXB Đại học sư phạm.

9. Võ Quang Phúc (1992), Nói chuyện giáo dục thế giới đời xưa, Sở GD&ĐT TPHCM, Câu lạc bộ Quản lý giáo dục.
10. Nguyễn Ngọc Quang (1989), Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo dục, trường Cán bộ quản lý giáo dục – Trung ương 1.
11. Nguyễn Dục Quang (2006), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên “HĐGD NGLL”.
12. Ngô Đình Qua (2005), Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục, Đại học sư phạm TP.HCM.
13. Quốc hội nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa, Luật Giáo dục (2005), NXB chính trị Quốc Gia. T.A.Ilina (1978), Giáo dục học tập 3, NXBGD.

14. Hà Nhật Thăng (1998), Thực hành tổ chức hoạt động giáo dục, NXBGD.
15. Hà Nhật Thăng (1998), Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức nhân văn, NXBGD.
16. Hà Nhật Thăng, Đào Thanh Âm, Lịch sử giáo dục, NXBGD.
17. Phan Vĩnh Thái, (2008), Các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ- Thái Nguyên, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục.
18. Trần Thị Minh Thi (2005), Thực trạng việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THCS bán công Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục.

20. Thủ tướng chính phủ, Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010, NXBGD.
21. Nguyễn Thị Thuận (2009), Thực trạng và biện pháp quản lý hoạt động học ở trường Cao đẳng sư phạm trung ương Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc Sĩ Quản lý giáo dục.

26. TS. Chu Bích Thu (2002), Từ điển tiếng Việt phổ thông, NXB TP HCM.
27. Dương Thiệu Tống (2005), Thống kê ứng dụng trong nghiên cứu khoa học giáo dục, NXB Khoa học xã hội.
28. Nguyễn Thị Hoàng Trâm (2003), Các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý giáo dục ngoài giờ lên lớp của hiệu trưởng một số trường THPT phía Nam, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục.
29. Trường CBQLGD TPHCM (2009), Kỷ yếu hội thảo khoa học “Công tác quản lý HĐGD NGLL ở trường phổ thông”.
30. Trường CBQL GD và ĐT, Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, NXB Hà Nội 2002.
31. Phạm Viết Vượng, Quản lý hành chính nhà nước và quản lý ngành giáo dục và đào tạo, NXB ĐHSP.

Nguồn: Tri thức Cộng đồng